Swap (Değiş Tokuş) Nedir?

Swap Nedir?

Swap, kelime anlamı olarak takas etmek, değiş tokuş yapmak ve değiştirmek anlamlara gelir. İki tarafın bir yükümlülük veya varlığa bağlı olan döviz cinsini ya da farklı faiz ödemelerini belirli bir zaman dilimi içinde karşılıklı olarak değiştirdikleri takas sözleşmesine swap denir. Swap piyasaları yeni buluş ve tekniklerin üretildiği, yeniliklere en açık uluslararası sermaye piyasalarının en hızlı büyüme sağlamıştır.

En Yüksek Mevduat Faiz Oranları:

* Tüm bankaların mevduat oranları görmek ve karşılaştırmak için mevduat faizi hesaplama sayfamızı ziyaret edin.

Swap’ın Amacı Nedir?

Döviz kurları ve faiz oranlarındaki değişmeler sonucunda oluşan riski en alt seviyeye indirmektir.

Swap'ın Ticari Anlamı Nedir?

Bir miktar dövizin tek bir işlem ile aynı anda farklı vadelerde satılması ya da satın alınması işlemidir.

Örnek olarak yurt dışı yüksek faizlerinden yararlanmak isteyenler ve döviz düşüşlerine karşı kendini korumak isteyenler, bu piyasadaki bir bankadan ulusal para fonu ile döviz alır ve belirli bir süre (3ay gibi) sonra teslim almak şartıyla bankaya geri satar. Bu durumda vadeli döviz ile spot piyasa tek işlem ile birleştirilmiş olur. Bu işleme garantili faiz arbitrajı da denir.

Bu örnek bazen de spot-vadeli yerine süreleri farklı olacak şekilde vadeli-vadeli olarak da yapılır. Özellikle döviz faiz oranlarında yükselme bekleyenlerin tercih ettiği aynı miktar ve cinsteki dövizin farklı vadelerde alınıp satılması işlemidir.

Vadeli hesap hakkında detaylı bilgi almak için vadeli hesap nedir sayfamızı inceleyin.

Swap Primi Nedir?

Vadeli döviz kuru spot fiyatına göre yüksek olmasına denir.

Swap İskontosu Nedir?

Vadeli döviz kuru spot fiyatına göre düşük olmasına denir.

Swap İşlem Türleri Nelerdir?

Faiz Swapı

Borçların değişken faizden sabit faize geçirmek ya da tam tersi gibi genel faiz yapısını değiştirmeye yönelik işlemlere denir. Kendi arasında da çeşitlere ayrılır. Bunlar:

• sabit faiz, değişken faiz swap
• değişken faiz, değişken faiz swap
• vadeden önce son verme imkanı veren swap
• vadeli (faword) swap
• faiz oranının sonradan belirleme imkanı veren swap

Para Swapı

İki taraf arasında gerçekleşen, bir miktar paranın belirli bir süre içerisinde başka bir para ile değiştirilmesine ve süre sonunda anaparanın geri verilmesini içeren bir anlaşmadır. Kendi içerisinde de ikiye ayrılır:

• sabit faiz, değişken faiz para swapı
• değişken faiz, değişken faiz para swapı

Çapraz Döviz Swapı

Çapraz döviz swapı, faiz swapı ile döviz swapının bir arada kullanılması sonucu oluşmuştur. Farklı faiz yapısı ile farklı para birimleri üzerinden borçlanan taraflar karşı tarafın borcuna ilişkin faiz ve anapara ödemelerini yerine getirmesi için anlaşma yapılmasıdır. 

Merkez Bankaları Arasında Swap

İki merkez bankası arasında gerçekleşen ihtiyaç ortadan kalkınca geri iade edilen, belirli miktarda paranın yapılan anlaşma ile değiş tokuş edilmesi işlemine denir.

Varlık Swapı

Bir swap ya da varlığın kombine edilmesiyle sentetik bir varlık yaratılması işlemidir. Örneğin, farklı ya da aynı para birimleri üzerinden, değişken faizin sabit faize dönüşmesi işlemidir.

Sermaye-Borç Swapı

İlgili ülkedeki bir kuruma ait hisse senedinin, borç verenin alacağına karşılık verilmesi işlemidir.

Swap İşlemine İhtiyaç Duyma Sebepleri

• Erişilen vadelerin bazı piyasalardaki kısalığı.
• Belirli bir döviz cinsinden elde edilen ihracat, farklı bir döviz türünden fon edinme zorunluluğu, diğer kredilerin varlığı.
• Farklı finans piyasalarında firmaların farklı kredi değerlerine sahip olmaları.
• Belirli dövizlere erişme güçlükleri.
• Sabit faizli fonlarda karşılaşılan sorunlar.
• Farklı finansal piyasalarda yapısal ve kurumsal farklılıklar bulunması.

Swap İşlemlerine Taraf Kuruluşlar

• merkez bankaları
• bankalar
• yerel yönetimler
• uluslararası fonlar
• uluslararası kurumlar
• çok uluslu şirketler
• ihracatçı - ithalatçı kuruluşlar

Swap İşleminin Avantajları

• Farklı piyasalara erişim imkanı sağlar.
• Farklı vadelerde sözleşme avantajı sağlar.
• Alınan riskleri azaltıcı ya da ortadan kaldırıcı bir etki yaratır.
• Yeni kullanılacak olan kredi maliyetinden düşük bir şekilde yeni kaynaklara ulaştırır.
• İşletmelerin fonlama maliyetini azaltan kredi arbitrajı bulunur.
• İşletmelerde aktif pasif yönetimini etkin bir şekilde sağlar.
• Ticari sırları korumayı sağlar.

Swap İşleminin Dezavantajları

• Sözleşmelerde belirli bir standart olmaması.
• Organize ve resmi bir piyasası olmaması.
• Faiz, kur ve kredi riskinin tamamen kalkmaması.

Kaynak:

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu BDDK