KOBİ ve Esnaf Kredisi Hesaplama

• Şirketin veya sahiplerinin bankalarla kredi ve kredi kartı çalışmalarının yani kredi sicillerinin düzgün olması,
• Bankaya beyan edilen tüm gelirlerin yasal olarak belgelenebilmesi,
• Şirket ortaklarının krediyi onaylaması ya da şirket adına kredi kullanılmaya kredi başvurusunda bulunan kişinin noter üzerinden yetkisinin olması,
• Şirketin mali verilerinin banka değerlendirmesine göre negatif (genel olarak zarar da) olmaması,
• Şirketin genel vergi borçlarından dolayı e-haciz başlatılmamış olması,
• Aile bireylerinin oturduğu taşınmazlar esnaf kredisi için ipotek verilecekse eş rızasının olduğunu gösteren belge bankada imzalanmalı (taşınmaz sahibinin evli olması durumunda),

İşletmenin veya sahibinin adına kredi kullanmadan senetle ve kefilsiz olarak taşıt alma imkânı çeşitli firmalarda mevcut. Genel olarak taşıt bedelinin %25’i peşin, geri kalan %75’lik kısım ise 36 aya varan senet imkânı ile taşıt alımı anında yapılabiliyor. Ayrıca işletme olarak özel bir anlaşma yapılması durumunda bu %25’lik peşinat tutarını düşürme imkânı da bulunuyor. Detaylı bilgi için Senetle Araba Satışı yazımızı inceleyin.

KOBİ tanımı içerisinde yer alan ve vergi levhalı olarak faaliyette bulunan her türlü esnafa ve işletmelere verilebilen kredi türüdür. Ayrıca çekilecek kredinin esnaf kredisi kapsamında olabilmesi için kullanımının bireysel değil, işletme adına olması gereklidir.

Esnaf (KOBİ) kredileri ile ihtiyaç kredisi arasında piyasa faiz oranları açısından çok büyük bir fark bulunmuyor. Ancak bu karşılaştırmada daha belirleyici olan unsurlar kredi tutarı, vadesi ve kullanım kolaylığıdır. İhtiyaç kredisi onay ve kullandırım süreci açısında kolay/hızlı olsa da kredi tutarı üst limitleri sınırlı ve en fazla 60 ay vade ile kullanılabilir. KOBİ kredisi ise hazır bir kredi limiti olmadığı sürece değerlendirmesi uzun ama tüketici kredilerine göre daha yüksek tutar ve vadelerde kullanılabilir. Güncel ihtiyaç kredisi faiz oranlarını görmek ve bankaları kıyaslamak için ihtiyaç kredisi hesaplama sayfamızı ziyaret edin.

Ticari nitelikte olan kredilerden istenen evrak bireysel kredilere göre daha fazla. Bunun nedeni işletmelerin finansal durumlarının ölçülebilmesi için bireylerden çok daha fazla değerlendirme ölçütünün olması.
KOBİ ve esnaf kredileri için istenen belgeler şu şekilde:
• Ortakların nüfus cüzdanı fotokopisi,
• İmza sirküleri,
• Oda kayıt belgesi,
• Ticaret sicil gazetesi (kuruluş ve son gazete),
• Vergi levhası,
• Bilanço ve gelir tablosu (en az son iki yıl),
• Varsa ortaklara ve şirkete ait mal varlığı dökümü (örn. tapu fotokopileri)

Esnaf kredisi başvurusunda ipotek istenip istenmeyeceği tamamen bankanın inisiyatifinde olan bir konudur. Banka işletme sahibinin bireysel kredi notunu, işletmenin kurumsal kredi notunu ve finansal tablolarını değerlendirerek gayrimenkul ipoteği isteyip istememe kararını verir. Ancak tüm kredi türlerinde olduğu gibi ipotek verilmesi ek teminat oluşması sebebiyle esnaf kredisinin de kullanılmasını kolaylaştırır.

İstenilen evrak teslim edildiğinde KOBİ veya esnaf kredisi süreci başlamış olur. Bankalar şirket ortaklarının genel durumunu da inceler. Bu değerlendirme sırasında ortakların bireysel kredi notu ve işletmenin kurumsal kredi notu ile çek risk raporları incelenir. Oluşan bu değerlendirmeye göre KOBİ’nin ipotekli ve ipoteksiz kredi limiti ile kullanabileceği kredi tutarı, vadesi belirlenir. Kredi vadesi 120 aya kadar uzun olabilir ancak ilgili şirketin ve ortaklarının kredibilitesine bağlı olarak kısıtlanabilir. Bu süreç genel olarak bankacılık sektöründe “işletme kredi limiti tanımlama” olarak ifade edilir.

KOBİ veya esnaf kredisi için başvuru yapıldığında bankalar, işletmelerin genel gelir gider dengesi ile borç ve alacak durumlarını inceler. Bu inceleme sonucu değerlendirmeyi kişilerden daha çok bankalar tarafından özel olarak geliştirilen otomatik hesaplama araçları yapar. Ancak sonuç kısmında banka personelinin görüşü ve işletme değerlendirmesinin de etkisi olur. Ayrıca bankaların ticari krediler için duydukları iştah da dönemsel olarak değişebilir ve sunulabilecek esnaf kredisi vadelerini etkiler. Bu sebeple talep edilen kredi tutarına uygun bir kredi limitinin onaylanmaması durumunda farklı bankaları da değerlendirmekte her zaman fayda vardır.

Kredi değerlendirme ve onay süreci 1 haftaya kadar sürebilir, ancak bankanın değerlendirme ölçütleri ve şirket yapısına göre süre de değişkenlik gösterebilir. Bu sürecin sonunda oluşturulan limitler ise genelde 12 ay boyunca kullanılabilecek limit teklifleri şeklinde olur.

KOBİ kredilerinde şirketin genel mali durumu değerlendirilir, ancak kredi kararında önemli bir ölçüt de şirket ortaklarının finansal geçmişleri ve mal varlıklarıdır. Bu geçmişlerin bankalar tarafından önemli görülmesinin nedeni KOBİ’lerin genel olarak şirket ortaklarının mali durumlarından etkilenebilecek bir yapıya sahip olmasıdır. Esnaf için değerlendirildiğinde işyeri sahibi ile işletmenin gelir giderleri ortak yürütüldüğünden işyeri sahibinin değerlendirmeye etkisi daha da büyüktür.

Esnaf kredilerinin faiz oranları diğer kredi türlerine kıyasla bankadan bankaya daha fazla değişiklik gösterir. Bunun başlıca nedenleri olarak kredi limit ve vadelerinin daha uzun olması, esnafın ekonomik dalgalanmalardan etkilenebilmesi ve değerlendirilmesi gereken ölçütlerinin fazla olmasını sıralayabiliriz. Bankalar arasında faiz oranlarının bu kadar değişkenlik göstermesinden dolayı işletmelerin çalışacakları bankaları kıyaslayarak seçmeleri ve özellikle kıyaslama yapmaya devam edebilmek için alternatif birkaç banka ile aktif iletişimde kalmaları doğru bir yol olacaktır.

250 kişiden az yıllık çalışanı olan ve yıllık net satış hasılatı 125 milyon TL’yi aşmayan tüm girişimler KOBİ, yani Küçük ve Orta Boy İşletme şeklinde tanımlanır. TÜİK verilerine göre ise bu tanım içerisinde ülkemizde yaklaşık 2,5 milyon üzerinde işletme bulunuyor. Ayrıca KOBİ’lerin önemli bir kısmı esnaf diye nitelendirildiği için KOBİ ve işletmelere yönelik banka kampanyaları sıklıkla ‘esnaf kredisi’ diye isimlendirilir.

Kredi Garanti Fonu (KGF), teminat yetersizliğinden dolayı kredi kullanmayan işletmelere (KOBİ’lere) bankalar nezdinde kefil olan kamu destekli bir iştiraktir. Kefalet işlemi ile bankaların kredi riski azaldığı için KGF’nin teminat verdiği işletmeler kredi kullanmakta çok fazla bir sıkıntı yaşamaz. KGF ise kefil olduğu işletmeden teminat riskine göre yıllık %0,5 ile %2 arasında bir komisyon alır.

• Vadesi geçmiş vergi ve SGK borcu bulunmayan,
• İflas veya iflas erteleme sürecinde olmayan,
• Bankalarda takibe düşmüş kredi borcu bulunmayan,

Tüm erkek girişimciler için 1 yıl, kadın girişimciler için ise 2 yıldan az faaliyet gösteren, esnaf ve sanatkârlar, tarımsal işletmeler, çiftçiler, havayolu şirketleri, gemi inşa işletmeleri başvuruda bulunabilir. Kefalet bedeli ise destek türüne göre değişmekle birlikte 3 Milyon TL’yi bulabiliyor. Bu konuda daha detaylı bilgi için Kredi Garanti Fonu yazımızı inceleyin.

Leasing kelimesi dilimize “kiralama” olarak çevrilmekle birlikte bankacılık sektöründe daha çok “finansal kiralama” anlamında kullanılır. İsminden de anlaşılacağı üzere bankacılık sektöründe leasing, mülkiyeti bankada olmak üzere herhangi ekipmanın işletmeye kiralanması işlemidir. Sözleşme de belirtilen kira tutarlarının sözleşme süresince düzenli ödenmesi durumunda ise mülkiyet banka tarafından alıcıya verilir. Leasing süreci ise şu şekilde işler:

1. İhtiyacı doğrultusunda ekipmanı işletme seçer ve satıcı ile fiyat anlaşmasını yapar.
2. Fiyat anlaşmasından sonra satıcı veya alıcı olan işletme bankaya leasing için başvuruda bulunur.
3. Başvuru sonucu olumlu değerlendirilmesi durumunda, ekipmanın mülkiyeti bankada olmak şartı ile para satıcıya gönderilir.
4. Sözleşme süresi boyunca ödemeler düzenli olarak yapıldıysa, banka mülkiyeti alıcı olan işletmeye devir eder.

Çek raporu Findeks tarafından hazırlanan, çeki kesen kişinin (keşidecinin) son 13 aya ait “çek ödeme” alışkanlıklarını adet ve tutar olarak gösteren detaylı bir rapordur. Ayrıca çek raporunda tüm bankalara ait veri de bulunur. İşletme ve şahıslara faydası ise borçlu olacak kişinin güvenilirliğinin doğrudan bankalar üzerinden elde edilen verilere göre denetlenmesi ve bu verilerin günlük olarak güncellenmesidir.

KOBİ’ler işletme adına konut kredisi kullanamaz. Konut kredileri bireysel krediler sınıfında olup yalnızca kişi adına kullanılabilir. Şirket adına kullanılacak krediler “ticari kredi” sınıfında değerlendirildiğinden bireysel kredi türü olan konut kredisi ürünü şirketler tarafından kullanılamaz. Ancak şirketler konut ipotekli ticari kredi kullanılabilir.

Sürekli ve özel olarak yatırımı teşvik etmek ile büyümeyi desteklemek amaçlı olarak KOBİ tanımı içerisinde yer alan işletmelere belirli şartlarla kredi destekleri verilir. Bu destekler Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın bir kuruluşu olan Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) aracılığı ile sunulur. Bu kapsamda özel veya kamu bankalarının sunduğu devlet destekli esnaf kredisi, işletme kredisi veya KOBİ destek kredisi adları altında tanıtılan krediler, belirli şartların karşılanması durumunda KOSGEB aracılığıyla alınabilir.

İlk kez 1951 senesinde kurulan Esnaf ve Sanatkârlar Kefalet Kooperatifleri (EKK) daha sonra çıkarılmış olan 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu kapsamına alınmıştır. Kooperatiflerin kuruluş amacı, kooperatife ortak olan esnaf ve sanatkârlara mesleki faaliyetleri için gerekli krediyi sağlamak veya kredi ve banka teminat mektubu almak üzere kefil olmaktır. Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Merkez Birliği (TESKOMB) çatısı altında toplanmaktadır. Esnaf ve sanatkârları desteklemek amacıyla verilen bu krediyi alabilmek için gereken şartlar şunlardır:
• Esnaf ve sanatkâr olmak,
• Esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı bulunmak,
• İş veya ikamet yeri kooperatifin çalışma bölgesi içinde bulunmak,
• Aynı zamanda başka bir Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifi ortağı olmamak.

Yukarıdaki şartları yerine getirenler kredi için başvuruda bulunabilirler. Başvurular sadece Halk Bankası’na yapılabilmektedir. Kredi kullanılacağı zaman üyesi olunan oda kişiye kefil olur. Esnaf Kefalet Kredisi hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmak için ilgili sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Bankacılık Sektörü Temel Göstergeler 2022 Eylül ayı raporuna göre KOBİ kredileri 848 milyar TL ile toplam kredilerin %24’ünü oluşturmuştur. Bu oran toplamı 799 milyar TL olan bireysel kredi ve kredi kartı bakiyelerinin toplamından fazladır.

KOBİ kredileri ticari nitelikli kredi olduğundan dolayı bankaların ticari kredi birimleri ilgilenir. Kredinin KOBİ kredisi kapsamana girebilmesi için ise kredinin işletme adına kullanılması şarttır. Ayrıca işletme adına KOBİ kredisi kullanılmak istenmesi durumunda, bireysel kredi türleri olan ihtiyaç, konut ve taşıt kredisi şartlarına bakılması, kıyaslanması doğru bir değerlendirme değildir. Çünkü ticari krediler bireysel kredilerden farklı yönetmeliklere tabi olup, uygulamada çok fazla farklılıkları bulunur.

Alacak finansmanı için sık başvurulan bir yöntem olan faktoring, vadeli satıştan doğan alacağın vadeden önce faktor adı verilen kuruluşlara belirli bir komisyonla satılarak kısa vadeli finansman elde etme şeklidir. Bu işlem “çek kırdırma” olarak da ifade edilir. Bunun yanında faktoring şirketleri, muhasebe kayıtlarının tutulması, kredi kontrolü, piyasa istihbaratları ve alacağın tahsil edilmesine yönelik olarak teminat verilmesi işlemlerini de yapar. Ticari alacak finansmanı ve çek kırdırma işlemleri hakkında daha detaylı bilgi almak ve başvuru yapmak için faktoring sayfamızı inceleyin.