Merkez Bankası Nedir, Görevleri Nelerdir?

Merkez bankası bir ülkenin para politikasından sorumlu kuruldur. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, para ve kur politikalarından sorumludur. Merkez bankası, para basımı yaparak dolaşıma sürülmesini sağlar. 

Merkez Bankasının Görev ve Yetkileri Nelerdir?

Merkez Bankası bağımsızlık ilkesine dayanarak ekonomik politikalar geliştirerek toplumu refaha ulaştırmayı amaçlar.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası görevleri şu şekildedir;

• Fiyat İstikrarı: Merkez bankası, fiyat istikrarını sağlamakla doğrudan yükümlüdür. Bu amaç doğrultusunda kullanılacak araçlar ve uygulanacak para politikalarına bankanın bağımsız olarak karar verme yetkisi bulunur.
• Döviz Kuru Rejimi: Hükumetle birlikte döviz kuru rejimini belirlemek, biçimlendirmek ve uygulama yetkisi bulunan banka aynı zamanda altın ve döviz rezervlerini de saklamak ve yönetmekle de sorumludur.
• Banknot Basma ve İhraç İmtiyazı: Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 87. maddesine göre para basma yetkisi TBMM'ye aittir. TBMM kağıt para basma yetkisini süresiz olarak Merkez bankasına devretmiştir. 
• Ödeme Sistemleri: Merkez Bankası; fonların ve menkul kıymetlerin hızlı bir şekilde aktarılması ve mutabakatın gerçekleştirilmesi için sistemler kurmak ve bu sistemlerin kesintisiz bir şekilde çalışmasını sağlamak için gerekli düzenlemeleri yapmakla yükümlüdür.

Döviz, döviz kuru hakkında detaylı bilgi almak için canlı döviz sayfamızı ziyaret edin.

Merkez Bankasının Diğer Bankalardan Farkı Nedir?

Merkez bankası diğer bankalardan farklı olarak, aldığı kararlarla bireylerin günlük hayatını etkiler. Merkez bankasının temeldeki amacı fiyat istikrarını sağlamaktır.

Tüm bankaların çalışma saatlerini öğrenmek için bankaların çalışma saatleri sayfamızı ziyaret edin.

Merkez Bankası Başkanı ve Kurul Nasıl Seçilir?

Merkez Bankası başkanı, Cumhurbaşkanı kararı ile dört yıllık bir dönem için atanır. Başkanın yükseköğrenim görmüş; maliye, iktisat ve bankacılık alanlarında bilgi ve tecrübe sahibi olması şarttır. 

Banka meclisi ise Başkan ve Genel Kurul tarafından seçilen altı üyeden oluşur. Üyelerin görev süresi üç yıldır.

Merkez Bankasının Para Geliri

Merkez bankasının para geliri, bankalara kullandırılan borçlardan elde edilen faizlerden oluşur. Bankalar finansal aktiviteleri gereği Merkez Bankasından borç alıp öderler. 

Merkez Bankasını Kim Denetler

Merkez Bankasında iç denetim ve dış denetim olmak üzere iki denetim biçimi bulunur;

• İç Denetim; Merkez Bankası Kanunu’nun 15. maddesi uyarınca Genel Kurul, Banka Meclisi tarafından verilen Yıllık Rapor ile Denetleme Kurulu Raporu’nu, Bankanın bilançosunu, kâr ve zarar hesaplarını denetler ve karara bağlar. Genel Kurul, Bankanın yıllık faaliyetinin denetimini her yıl Banka Meclisini ve Denetleme Kurulunu ibra konusunda karar almak suretiyle gerçekleştirir. Denetleme Kurulu ise, Banka Kanunu’nun 24. maddesi uyarınca, Bankanın bütün muamele ve hesaplarını denetler; yıl sonunda hazırlayacağı raporu Genel Kurula sunar. Banka Kanunu’nun verdiği yetki çerçevesinde Denetleme Kurulu, mütalaalarını yazılı olarak Banka Meclisine bildirir ve bir kopyasını da Cumhurbaşkanına verir.
• Dış Denetim; Merkez Bankası Kanunu’nun 42. maddesine göre; Cumhurbaşkanı, Bankanın işlem ve hesaplarını denetleme yetkisine sahiptir. Banka Kanunu’nun 42. Maddesine göre her yıl Nisan ve Ekim aylarında Merkez Bankası Başkanı, faaliyetler ile uygulanmış ve uygulanacak olan para politikası hakkında, Cumhurbaşkanına rapor sunulmaktadır. Banka, faaliyetine ilişkin olarak yılda iki defa Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonunu bilgilendirmektedir.     

Merkez Bankası Faiz Artırınca Ne Olur?

Merkez Bankasının faiz artırım kararı, dalgalı ekonomiyi düzenlemek için yapılır. Faiz artırımı kararı doğrultusunda ekonomideki dalgalanma azalır ve enflasyonun gerilemesi ön görülür.         

Faiz artırımı hakkında detaylı bilgi almak için faiz artırımı nedir yazımızı inceleyin.

Yürürlükte Olan Banknotlar Ve Üzerindeki Resimlerin Anlamı

Yürüklükte olan Banknotlar şu şekildedir;

• 5 TL: Banknot üzerinde Türkiye'de bilim tarihçiliğinin yerleşmesini sağlamış bilim insanı Aydın Sayılı'nın resmi bulunur.
• 10 TL: Banknot üzerinde Türk matematikçi ve bilim insanı Cahit Arf'ın resmi bulunur.
• 20 TL: Banknot üzerinde Birinci Ulusal Mimarlık Akımının önde gelen isimlerinden Mimar Kemaleddin'in resmi bulunur.
• 50 TL: Banknot üzerinde ilk kadın romancı ve felsefesi Fatıma Aliye’nin resmi bulunur.
• 100 TL: Banknot üzerinde klasik Türk müziğinin kurucusu Itri bulunur. 
• 200 TL: Banknot üzerinde Anadolu ozanlarından Yunus Emre'nin resmi bulunur.                        

Kaynak

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tarihçesi ve Görevleri