Hazine Bonosu ve Devlet Tahvili Nedir?

Hazine Bonosu Nedir?

Hazine bonosu, bir yıldan kısa vadeli TL, döviz ya da dövize endeksli olarak hazine tarafından yurt içi piyasadan ihraç edilen (DİBS) devlet iç borçlanma senetleridir. 

En Yüksek Mevduat Faiz Oranları:

* Tüm bankaların mevduat oranları görmek ve karşılaştırmak için mevduat faiz oranları sayfamızı ziyaret edin.

Tahvil Nedir?

Tahvil bir yatırım aracıdır. Özel sektörler veya devletin ödünç para bulabilmesi için belirli bir oran faizi ile düzenlediği senetlerdir.

Yatırım fonu hakkında merak edilenleri yatırım fonu sayfamızdan edinin.

Devlet Tahvili Nedir?

Devlet tahvilleri, Hazine ve Maliye Bakanlığının ve Merkez Bankasının bir yıl ve daha uzun vadeli satışa sunduğu tahvillerdir. 

Hazine Bonosu ve Devlet Tahlili Neden Yapılır?

Hazinenin geçici nakit ihtiyacının giderilmesi ve bütçe açıklarının dönemsel olarak finanse edilmesi amacıyla gerçekleştirilen hazine bonosu ve devlet tahvilleri ihracı, Hazine tarafından Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası aracılığıyla ihale ya da halka arz yöntemiyle yapılır. 

Hazine Bonosu ve Devlet Tahlili Devlet Garantisinde midir?

Hazine bonosu ya da devlet tahvili senetleri, vade sonuna kadar elde tutulursa yatırılan anapara ve faizinin ödenmesi devlet garantisindedir. Hazine bonosu ve devlet tahvilleri, vade dolmadan da nakde çevrilebilir ancak bu durumda getir garantisi yoktur. Vadesi dolmayan senetler piyasada geçerli fiyatlar üzerinden satılabilir. Vadeli hesap hakkında detaylı bilgiyi vadeli hesap nedir sayfamızdan edinin.

Hazine Bonosu ve Devlet Tahvili Nasıl Alınır?

• Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ihraç edilen hazine bonoları ve devlet tahvilleri ilk olarak Merkez Bankası tarafından birincil piyasada satışa sunulur. 
• İhraç ile ilgili duyuru Hazine Müsteşarlığı tarafından yapılır banka ve aracı kurumlar Hazine’ye başvuru yaparlar.
• Bireysel yatırımcılar ancak bankalar veya aracı kurumlar aracılığıyla devlet tahvili ve hazine bonosu satın alabilir. Bu işlemi yapabilmek için öncelikle bir hesap açtırmak gerekir. 
• Banka şubeleri ve ATM’lerin yanı sıra internet, telefon ve mobil bankacılık üzerinden de hazine bonosu veya devlet tahvili işlemleri yapılabilir.
• DİBS işlemleri, hafta içi mesai saatlerinde yapılabilir. Bankalar arasında farklılıklar olmakla işlem yapılabilecek bir alt limit ve işlem ücreti vardır.

Yeni ödeme sistemi FAST hakkında detaylı bilgiyi FAST sistemi nedir, nasıl kullanılır sayfamızdan edinin.

Devlet Tahvili Çeşitleri

Hazine ve Maliye Bakanlığı faiz, fiyat getirisi, vade süresi gibi değişkenlerle farklı türlerde DİBS ihraç eder. Yatırımcıların finansal durumlarını göz önüne alarak en uygun tahvili seçmesi gerekir. Hazine bonosu ve devlet tahvilleri çeşitleri şu şekilde sıralanabilir:

1. Kuponlu Tahviller
2. TÜFEKS (TÜFE’ye Endeksli Tahviller)
3. Dövize Endeksli Tahviller
4. İskontolu Tahviller

Kuponlu Tahviller

Vadesi iki yıldan uzun tahvillerdir. Yatırımcıya kupon ödemeleri olarak bilinen dönemsel ödemeler yapılır. Bu süre bir ay, üç ay ya da altı ay olabilir. Enflasyon ve faizin düşük, kur dalgalanmasının olmadığı ekonomilerde daha çok tercih edilir. İstikrarsız ekonomilerde, kuponlu tahviller gibi uzun vadeli DİBS’lerden kaçınılır. Kuponlu tahviller, ikiye ayrılır;

1. Sabit Kupon Ödemeli Devlet Tahvilleri: Vade süresince yatırımcıya, belirli aralıklarla ihraçta belirlenen kupon ödemesi yapılır. Vade sona erdiğinde son kupon ödemesinin yanı sıra, ilk başta ödenen anapara geri ödenir. Sabit kupon ödemeli DİBS’ler genelde iki yıl ile on yıl arasında değişen uzun vadelerde ihraç edilir. Uzun vadeli bir yatırım aracıdır.
2. Değişken Kupon Ödemeli Devlet Tahvilleri: Vade süresince yatırımcıya, piyasa dinamiklerine göre değişen kupon ödemeleri yapılır. Ödenecek ilk kupon miktarı, tahvil ihraç edilirken belirlenir. Daha sonraki ödemeler T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından sonraki süreçte açıklanır. İhraçta ödenen anapara yine son kupon ödemesi ile yatırımcıya ödenir.

TÜFEKS (TÜFE’ye Endeksli Tahviller)

Yüksek enflasyon beklentisi varsa, yatırım için en uygun tahvil çeşididir. Beş yıllık vadeyle ihraç edilen TÜFEKS tahvillerinde altı aylık dönemlerde kupon faiz ödemesi yapılır. Tahvilin ilk ihracında belirlenen kupon faizine ek olarak T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından o kupon dönemi için belirlenen enflasyon farkı da ödenir. Böylece yatırılan anaparanın enflasyon karşısında değer kaybetmesinin önüne geçilir.

Dövize Endeksli Tahviller

Yatırımcının kurdaki dalgalanmadan etkilenmemesi amacıyla ihraç edilen tahvil çeşididir. Dolar ya da euro endeksli yatırım yapılarak kurdaki değer kaybının önüne geçilir. Dolar hesabı veya euro hesabı nasıl açılır öğrenmek için dolar hesabı ve euro hesabı sayfalarımızı inceleyin.

İskontolu Tahviller

İhraçta tahvilin nominal yani vade sonu değeri üzerinden belirli bir oranda indirimle satılan tahvillerdir. Vade süresince kupon ödemesi yapılmaz. Vade sonunda yatırılan anapara ile birlikte faiz ödemesi tahsil edilir. 

Hazine Bonosu ve Devlet Tahvillerinin Avantajları

• Risksiz bir yatırım aracıdır, vade sonunda elde edilecek faiz ve toplam para bellidir.
• Ödemeler devlet güvencesi altındadır. 
• Devlet tahvilleri bankaların emanet hesaplarında ücretsiz olarak saklanabilir ve teminat olarak kabul edilir.
• Vadesi dolmadan önce istenen oranda faiz elde edilemese de kolaylıkla satılabilir, nakde çevrilebilir.
• Farklı çeşitleri ile yatırımcıyı enflasyon ve kur dalgalanmalarından korur.
• İkincil piyasada da yüksek kar elde edilebilir, ihraçtan sonra faiz oranlarının düşmesiyle tahvil ve bononun fiyatı yükselir. Bu durumda vadenin dolmasını beklemeden satış yapılarak kâr elde edilebilir.

Hazine Bonosu ve Devlet Tahvillerinin Dezavantajları

• Ülke ekonomisindeki istikrarsızlıklar hazine bonosu ve devlet tahvillerinin değerini düşürür.
• Yüksek enflasyon, kurda dalgalanma ve piyasadaki tedirginlik tahvil fiyatlarını olumsuz etkiler.
• Piyasa faizlerin yükselmesi tahvil ve bono değerlerini düşürür.
• Devlet moratoryum ilan eder yani borçlarını ödeyemeyeceğini açıklarsa ihraç edilen hazine bonosu ve devlet tahvilleri geçersiz kabul edilir. Ancak bu durum Türkiye’de bugüne kadar hiç yaşanmamıştır.

Kaynak:

Hazine ve Maliye Bakanlığı Sıkça Sorulan Sorular