Tazminat Hesaplama - Kıdem ve İhbar Tazminatı

Not: İhbar tazminatı vergi dilimi, çalışanın yıl içerisinde bulunduğu vergi diliminden devam eder yani çalışan ilk vergi diliminde (%15) değilse, ilk vergi diliminden başlamaz. Hesaplama aracımız girilen maaşa göre çalışanın yıl içerisindeki vergi dilimini hesaplayıp, net ihbar tazminatını çalışanın içerisinde bulunduğu vergi diliminden başlatarak hesaplar. 

"Gelir, aylık taksit ve faiz oranına göre hesaplama yaparak ödeme planı oluşturmak için kredi hesaplama, yıllık izin süreleri hesaplamak ve detaylı bilgi almak için izin ücreti hesaplama sayfamızı ziyaret edin." 

*Kıdem tazminatı hesaplaması "en son alınan" ve fazla mesai ücretlerinin dahil olmadığı "aylık brüt maaş" üzerinden yapılır. Fazla mesai ücretleri kıdem hesaplamasına dâhil edilmez.  

*Kıdem tazminatı tavan tutarı 2024 yılının ikinci yarısı için (01/07/2024 - 31/12/2024 tarihleri arasında) 41.828,42 TL'dir. Hesaplama aracımız da 41.828,42 TL üzerinde aylık brüt kazanç girilmesi durumunda (maaş, yemek, ulaşım ve ikramiyeler dâhil) aylık brüt kazancı "sadece kıdem tazminatı için" 41.828,42 TL olarak kabul ederek hesaplama işlemi yapmaktadır. (Not: İş yeri tamamen kendi inisiyatifinde 41.828,42 TL'nin üzerinde kıdem tazminatını prim/ikramiye vb. yöntemler ile gelir vergisine tabi bir şekilde çalışanına ödeyebilir.)

Kıdem Tazminatı Nedir?

Kıdem tazminatı, iş yerinde tam 1 yılını dolduran kişilerin işten çıkarılmaları veya askere gitmeleri, emekli olmaları, evlenmeleri (kadın çalışanlar için) gibi sebeplerden dolayı iş sözleşmelerinin feshedilmesi sonucunda, 1 yıl çalışma karşılığında en son alınan 1 brüt maaşın tazminat olarak ödenmesidir. Bir yıldan sonra hesaplama gün hesabına göre yapılır ve hesaplamaya dâhil edilecek brüt maaş her yıl ocak ayında belirlenen kıdem tazminatı tavan tutarından yukarı olmaz.

Kıdem Tazminatı Nedir, Nasıl Hesaplanır?

Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır? 

Kıdem tazminatı hesaplamada vergi olarak sadece “damga vergisi” kesilir. Ayrıca kıdem tazminatı hesaplaması aylık brüt tutar üzerinden yapılır. Aylık brüt tutarının tavan sınırı vardır.

Örnek Kıdem Tazminatı Hesaplaması:

Brüt Ücret: 35.002 TL

Giriş Tarihi: 08.01.2022

Çıkış Tarihi: 08.01.2024

Çalıştığı gün sayısı: 731 gün

Kıdem Günü: 731 * 30 gün /365 = 60,08 gün

Günlük Brüt Ücret: 35.002 TL/30 = 1,166,73 TL

Brüt Kıdem Tazminatı: 60,08 * 1,166,73 = 70.099,90 TL

Damga Vergisi: 70.099,90 TL * 0,00759 = 532,06 TL

Net Kıdem Tazminatı: 70.099,90 TL – 532,06 TL = 69.567,84 TL

2024 yılı için tavan tazminat tutarı geçen kişi için örnek hesaplama:

Tam olarak 2 yıl çalıştığını ve brüt ücret ve yemek, ulaşım gibi yan hakları ile 45.000 TL aylık brüt kazanç elde ettiğini varsayalım. Bu durumda hesaplama için 45.000 TL değil, tavan ücret olan 41.828,42 TL kıdem tazminatı hesaplamasında baz alınacak. Sonuç olarak 41.828,42 TL * 2 = 83.656,84 TL (Damga Vergisi de çıkarılarak) kıdem tazminatı ödemesi yapılacak.

Enflasyona göre maaş artışı hesaplaması yapmak için maaş zam hesaplama sayfamızı ziyaret edin. Ayrıca sayfamızdan maaş artışı ile alakalı Yargıtay kararlarına da ulaşabilirsiniz.

İş Kanunu’na Göre Kıdem Tazminatı Alabilecek Kişiler

Kıdem tazminatı, işçinin çeşitli sebeplerden dolayı işinden ayrılırken işveren tarafından 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14.Maddesi gereğince ödemek zorunda olduğu bir tazminat şeklidir. İş Kanunu 24. Maddesi gereğince de aşağıdaki durumlarda işçi kıdem tazminatı alarak işten çıkabilir (İş Kanunu'na ulaşmak için tıklayın.) Ancak kıdem tazminatına hak kazanabilmek için işçinin aynı şirket veya bağlı olduğu grup şirketlerinde en az 1 yıl boyunca çalışması gerekir. 

1. İşverenin haklı bir fesih nedeni olmadan işçinin iş sözleşmesine son vererek işten çıkarması.
2. Kadınların “evlenmeleri” halinde evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içinde istifa etmesiyle kıdem tazminatına hak kazanır.
3. Erkeklerin askere gitmesi durumunda sülüs belgesini işverene getirmesi durumunda kıdem tazminatına hak kazanır.
4. Çalışan emekli oluyorsa SGK’dan emekli olduğuna dair imzalı belge ile kıdem tazminatına hak kazanır.
5. Çalışan her ne şekilde öldüyse o kişinin yakınlarına kıdem tazminatı ödemesinin yapılması için ölen kişinin ailesinin mahkemeden yazı getirmesi ile kıdem tazminatı alınmaya hak kazanılır.

Çalışan İstifa Ederse Kıdem Tazminatı

“İş Kanununun 24. Maddesine göre işçi aşağıdaki sebeplerden dolayı istifa ederse kıdem tazminatını alabilir.

1. Sağlık Sebepleri

• Yaptığı işten sağlığının bozulma ihtimali,
• Sağlığının bozulması,

2. Ahlak ve İyi Niyete Uymayan Haller

• İşveren işçiye yalan söylerse,
• İşveren işçiye tacizde bulunursa,
• İşveren işçinin maaşlarını zamanında ödemezse,

( Kanunen 20 gün içinde işçinin maaşını işveren ödemek zorundadır. Bir kere geç ödeme yapılması söz konusu ise geçerli olmayabilir.)

3. Zorlayıcı Sebepler / İşverenden kaynaklı

• İşçi, işverenden kaynaklanan bir nedenden dolayı 1 haftadan uzun süre işe gidemezse ve parasını alamazsa ve işveren işçinin gelmediği gün parasını keserse işçi kıdem tazminatına hak kazanır.

Bu sayılanların dışında bir durum var ise işçi kıdem tazminatını hak etmez.

İşverenin Kıdem Tazminatı Ödemeden İşçiyi Çıkarma Hakkı

İşçi, İş Kanunu’nun 25. Maddesinde belirtilen hallere uygunsa işveren tarafından kıdem tazminatı ödenmeden işten çıkarılabilir. 25. Maddede belirtilen haller:

1- Sağlık Sebepleri

• İşçi özel hayatına dikkat etmeyerek ( içkiye düşkünlük, derli toplu olmayan yaşantı  vs.) üst üste 3 gün farklı günlerde 5 gün sağlık nedeni ile rapor alıyorsa,
• İşçi bulaşıcı bir hastalığa yakalanmışsa,

(Yargıtay bu gibi durumlarda sağlığından dolayı olduğu için kıdem tazminatı hakkı işçiye tanıyabiliyor. Kanun ise bu hakkı vermiyor.)

2- Ahlak ve İyi Niyete Uymayan Haller

• İşçi işverene mesleği hakkında yalan söylüyorsa,
• İşçi işverene veya işverenin aile üyelerine hakaret ediyorsa,
• İş yerinde çalışanlara sataşıyorsa,
• İşçi başka bir işçiye tacizde bulunursa,
• İşçinin işverenin güvenilirlik, doğruluk veya dürüstlüğüne aykırı davranması,
• İşçi iş yerinde 7 günlük hapis cezasından fazla bir suç işlerse / Kullanılmıyor.
• Aynı ay içinde işçi üst üste 2 gün farklı günlerde 3 gün haber vermeden işe gelmez ise,
• İşçi yapmakla görevli bulunduğu görevleri yapmamakta ısrar ederse,
• İşçinin eli altındaki malzeme, makine kendi kusurundan dolayı bozulduysa ve 30 günlük ücreti ile ödemeyecek haldeyse.

3. Zorlayıcı Sebepler / İşçiden kaynaklı

• İşçi iş yerine zorlayıcı bir sebepten dolayı 1 haftadan fazla süre ile gelmez ise kıdem tazminatına hak kazanamaz.

Kıdem Tazminatı Tavan Tutarı Nedir?

Kıdem tazminatı tavan tutarı, çalışanın 1 yıl çalışma karşılığında alabileceği en yüksek kıdem tazminatı tutarıdır. En yüksek devlet memuruna (Başbakanlık Müsteşarı'na) ödenen bir yıllık emeklilik ikramiyesi tutarına eşittir. Aksi bir uygulama olmadığı sürece 6 ayda bir (ocak ve temmuz aylarında) enflasyona odaklı olarak yeniden değerlenir.

Kıdem Tazminatı Tavan Tutarları

2024 Yılı Kıdem Tazminatı Tavan Tutarı

2024 yılı ikinci yarısı için (01/07/2024 -31/12/2024 tarihleri arasında) kıdem tazminatı tavanı 41.828,42 TL'dir. Yani kıdem tazminatı hesaplamasında çalışanın brüt maaşı ve yan kazançları (yemek, ulaşım, ikramiye vb.) toplamı en fazla 41.828,42 TL olarak kabul edilebilir. Öte yandan iş yeri tamamen kendi inisiyatifinde çalışanına kıdem tazminatı tavan tutarı üzerinden ödeme yapabilir. Ancak tavan tutarın üzerinde yapılan ödeme kıdem tazminatı olarak değil, prim/ikramiye adı altında yapılarak gelir vergisine tabidir.

Kıdem Tazminatına Vergi Uygulanır mı?

Kıdem tazminatında (tavan tutarı aşamadığı sürece) damga vergisi haricinde bir vergi bulunmuyor. Ancak bir istisna olarak iş yerinde 24 yıldan fazla çalışanların, 24'ten fazla olarak ödenen brüt ücretleri vergiye tabidir. Örneğin 5.000 TL brüt ücret alan ve 30 yıl son iş yerinde çalışan bir kişi için 30*5.000 TL= 150.000 TL kıdem tazminatı hesaplanır ancak bu tazminatın (30-24=6) 6*5.000 TL= 30.000 TL'sinden gelir vergisi kesintisi yapılır. 

İhbar Tazminatı Nedir?

İhbar tazminatı, İş Kanunu’nun 17. Maddesinde düzenlenen işverenin işçiyi çıkarmadan ya da işçinin iş yerinden ayrılmadan önce karşı tarafa haber vererek mağdur olmasını önlemek amacıyla oluşturulmuş bir tazminat veya süredir.Tarafların birbirine önceden haber vermesi gereken süreye ihbar süresi, gerekli bildirimi yapmadan işçinin çıkması ya da işverenin çıkartması durumunda ödediği bedele ihbar tazminatı denir.

İhbar Tazminatı Nedir, Nasıl Hesaplanır?

İhbar Tazminatında Bilinmesi Gerekenler

• Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile arttırılabilir.
• Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.
• Sürenin tamamı boyunca iş ilişkisi sürdürülmesi zorunlu değildir. Örneğin, 2 hafta süresince bir işçiyi çalıştırmanız gerekiyorsa 10 gün çalıştırıp 4 gün ihbar tazminatı ödeyebilirsiniz.
• İşveren ihbar tazminat süresini içeren ücreti çalışanın maaşından yasal olarak kesemez.
• İşveren bildirim süresine ait ücreti nasıl ödeyeceğini (peşin, taksit gibi ) çalışan ile anlaşarak iş sözleşmesini feshedebilir.

İhbar Tazminatı Hak Kazanma Süresi 

• İşe alınan işçinin deneme süresi 2 aydır. Sendika varsa 4 aya kadar uzatılabilir. Bunun dışında deneme süresi 2 aydan fazla uzatılamaz.
• Deneme süresi içerisinde fesih durumunda ihbar tazminatı gündeme gelmez. Bu yüzden çalışan deneme süresi olan 2 ayı doldurduktan sonra ihbar tazminatı hakkı kazanır.
• İş sözleşmesinde deneme süresi yoksa işçinin 1 günlük kıdemi bile ihbar tazminatını hak etmesini sağlar. İhbar tazminatına hak kazanma şartlarını taşıyan her işçi, bir gün bile kıdemi olsa bu tazminatı alabilecektir.
• İş sözleşmelerinin işveren tarafından deneme süresi içinde veya 4857/25 ile belirtilen esaslar içerisinde feshi halinde işçiye herhangi bir ihbar tazminatı ödenmez. İş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenlerle feshi durumunda yine aynı bildirim süreleri geçerli olup, haksız bir nedenden dolayı sözleşmenin feshi durumunda ise işverenin ihbar tazminatı hakkı doğabilir.

İhbar Tazminatı Ödenmeyen Durumlar

• Çalışanın istifa etmesi,
• Çalışan işçinin emekli olması,
• Deneme süresi içinde işverenin iş sözleşmesini feshetmesi,
• Çalışanın ölümü, gibi durumlarda işveren çalışanın ihbar tazminatını ödemez.

İhbar Tazminatı Hak Kazanma Durumları 

• 4857 sayılı iş kanunu madde 24’e göre işçinin iş sözleşmesini derhal fesih durumları belirtilmiş durumlar; (sağlık sebepleri, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller, zorlayıcı sebepler)
• İşverenin ihbar bildirim sürelerine uymadan iş sözleşmesini feshetmesi,

İhbar Tazminatına Dâhil Edilmeyecek Ödemeler

1. Ayni ve nakdi ödemeler,
2. Fazla mesai ücretleri,
3. Genel tatil ücretleri,
4. Hafta tatili ücretleri,
5. İkramiye,
6. SGK Primleri,

İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İhbar tazminatı hesaplama brüt ücret üzerinden yapılır. Kıdem tazminatındaki gibi tavan ücret bulunmaz. Ayrıca ihbar tazminatı hesaplamalarında gelir ve damga vergisi kesintisi yapılır.

İhbar Tazminatı Örnek Hesaplama

Bildirim tarihinde (ihbar süresi başlamadan) işten çıkarılan bir kişi 20.002 TL brüt maaş alsın ve aynı yıl içerisinde 2 yıl çalışmış olsun. Bu durumda:

Günlük Brüt Ücret: 20.002 TL / 30 gün = 667,73 TL 

2 Yıl Çalışan Kişinin İhbar Süresi: 42 gün

Brüt İhbar Tazminatı: 666,73 * 42 = 28.002,80 TL

Gelir Vergisi Kesintisi:  28.002,80 TL * %15 = 4.200,42 TL (Vergi dilimleri sayfanın sonunda mevcut.)

Damga Vergisi Kesintisi: 28.002,80 TL * 0,00759 = 212,54 TL

Kesintiler Toplamı: 4.200,42 + 212,54 = 4.412,96 TL

Net İhbar Tazminatı: 28.002,80 TL – 4.412,96 TL = 23.589,84 TL

Not: Toplam brüt ücret olduğu için %15 vergi dilimi uygulanmıştır. 

İhbar Süreleri ve Tazminatı Tutarları

*İhbar tazminatı ihbar süresinin işçiye tanınması durumunda ödenir. Ayrıca ihbar tazimatı tutarından damga ve gelir vergisi kesintisi yapılır ve tavan tutarı da yoktur. İhbar süresi hesaplamak için ihbar süresi hesaplama aracımızı ziyaret edin.

İhbar Tazminatı Tavan Tutarı

İhbar tazminatında, kıdem tazminatında olduğu gibi herhangi tavan tazminat tutarı yoktur. 

Kullanılmayan Yıllık İzin Ücreti Hesaplaması

Çalışan işten çıkartılması veya kendisi çıkması durumunda varsa kalan yıllık izini, bu iznin ücret olarak karşılığı son aldığı net ücreti (fazla mesai/prim hariç) üzerinden hesaplanarak çalışana ödenir. Örneğin aylık 20.000 TL net ücret alan bir işçinin günlük net ücreti (günlük ücretin bulunması için 30'a bölünür "20.000 TL/30") 666 TL 'dir. Bu işçi işten ayrıldığında/çıkarıldığında içeride 14 gün yıllık izni varsa 666 TL*14 = 9.324 TL içeride olan izinlerinden kaynaklı bir hak ediş alır. 

Düşük Zam Gerekçesi ile İşten Ayrılan Tazminat Alabilir mi?

İşe giriş veya toplu sözleşmede belirtilmediği ve ödenen ücret asgari tutarın altında olmadığı sürece düşük zam gerekçesi ile işten ayrılan çalışan, tazminat alamaz. Bu konuda ilgili Yargıtay Kararı "…Kökleşmiş içtihatlarımıza göre işçinin zam talebinin işverence karşılanmaması işçiye iş sözleşmesini fesih hakkını vermez..."  9. HD. 2007/1692 E. 2007/28190 K. 26.09.2007

Maaşı SGK'ya Düşük Gösterildiği Gerekçesi ile İşten Ayrılan Tazminat Alabilir mi?

Maaşı SGK'ya gerçekte aldığından düşük gösterilen çalışan, sözleşmesini feshederek kıdem tazminatı alabilir. Ancak burada maaşının düşük gösterildiğini kanıtlamakla çalışan yükümlüdür. Ayrıca maaşı düşük gösterilen veya hak edişlerini almayan çalışanlar 170'nolu telefon numarası üzerinden SGK'ya şikayette bulunarak resmi süreci başlatabiliyor.

Emekli Olan İhbar Tazminatı Alabilir mi?

Emekli olan kişi kıdem tazminatı alabilir ancak ihbar tazminatı alamaz. Bunun nedeni ihbar tazminatının işverenin sözleşmeyi tek taraflı feshetmesi durumunda çalışanın yeni iş bulması için makul süreyi tanıması veya bunun tazminatını ödemesine dayanmasıdır. Emekli olunması durumunda yeni iş bulunması için makul sürenin tanınmasına gerek olmadığı için emekli olan çalışanlara ihbar tazminatı ödenmez. 

Ayrıca emeklilik yaşı ve tarihi hesaplamasını ne zaman emekli olurum aracımız üzerinden anında yapabilirsiniz.

Emekli Çalışan Kıdem Tazminatı Alabilir mi?

Emekli çalışanın yasal hakları normal çalışandan farklı değildir. Yani emekli çalışan da kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin vb. tüm haklara sahiptir. Emekli çalışan için sadece emeklilik gerekçesi ile işten ayrılma durumunda kıdem tazminatı alma hakkı geçerli değildir. 

Askere Giden Kıdem Tazminatı Alabilir mi?

Bedelli askerlik dışında tüm askere gidecek kişiler (kısa dönem, yedek subay, yedek astsubay vb.) askere gideceklerine dair resmi belge ile iş yerlerinden kıdem tazminatını alabilir. Öte yandan askere gideceklere ihbar tazminatı ise ödenmez. 

Bedelli askerliğe gidecek olanlar için genel bir tartışma olmakla birlikte, son çıkan kanunda "aylıksız veya ücretsiz izinli" sayılacakları yönünde bir ifade olmasından kaynaklı iş sözleşmesi feshedilmediği için genel görüş kıdem tazminatı hakkı kazanılmadığı yönünde. Bedelli askerlik ücretlerini öğrenmek ve detaylı bilgi edinmek için bedelli askerlik ücreti sayfamızı ziyaret edin.

İş Yerinin İflas Etmesi ya da Kapanması Durumunda Kıdem Tazminatı

İş yeri kapansa da işveren iflas da etse çalışanlarına kıdem tazminatını ödemek zorundadır. Ayrıca alacaklılar arasında belirli tutarlar ve oranlar ile sınırlı olmak üzere ilk hak işçinindir.

Kıdem Tazminatı Zaman Aşımı Süresi 

Eğer tazminatsız olarak işten çıkıldıysa, çıkış tarihinden itibaren 10 yıl içinde işverenden tazminat talep edilebilir. Ödenmemesi halinde ise yasal yola da başvurulabilir.

İş Kanunu’na Göre İş Arama İzni

İş Kanunu'na göre işveren iş sözleşmesini sonlandıracak personeli ihbar tazminatı süreleri içinde her gün için 2 saat iş arama izini vermek zorundadır. İş arama izni işveren tarafından verilmiyorsa bu durumda işveren personelin 2 saatlik ücretini %100 zamlı olarak hesaplayıp ödemek zorunda. Ayrıca işçi dilerse iş arama iznini toplu olarak kullanacağını işverenden talep edebilir.

Kıdem ve İhbar Tazminatı İş Kanunu

İş, işçi, işveren konularını ele alan ve bu konuda ortaya çıkabilecek uyuşmazlıkları düzenlemek amacıyla vardır. Ülkemizde iş kanunu ilk defa 25.08.1971 tarihinde 1475 sayılı İş Kanunu olarak kabul edilmiştir. 

1971 tarihli 1475 sayılı İş Kanunu, uzun yıllar uygulama süresinde eskimiş ve çağın gereklerine cevap veremez hale gelmiştir. Çalışma hayatımızı ve bununla ilgili yasalarımızı çağdaş gelişmelere uygun hale getirmek amacıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde karma nitelikte bir Bilim Kurulu teşkil edilmiş; uzun ve titiz bir çalışma sonunda yeni bir İş Kanunu Taslağı hazırlanmıştır.

Hazırlanan taslağa göre 4857 sayılı İş Kanunu 2003 yılında yürürlüğe girmiştir. Bu kanun 122 ana maddeden oluşuyor.

2024 Yılı Vergi Dilimleri

Kaynaklar:

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Kıdem Tazminat Tavan Miktarı

22.05.2003 Tarihli 4857 Sayılı İş Kanunu

Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Vergisi Tarifesi

23.01.2020 Tarihli Gelir İdaresi Başkanlığı Madde 25 Tazminat ve Yardımlarda Tebliği