Bireysel Emeklilik Sistemi

Bireysel Emeklilik Sistemine katılım tamamen isteğe bağlıdır.

18 yaşını doldurmuş ve fiil ehliyetine sahip herkes Bireysel Emeklilik Sistemi’ne katılabilir.

Otomatik Katılım Sistemi, çalışanların işverenleri tarafından bireysel emeklilik sistemine otomatik olarak dâhil edildiği bir uygulamadır.

Türkiye’de BES, mevcut uygulamada gönüllü katılım esasına dayanır. Otomatik Katılım uygulamasında ise devlet, işverenlerin çalışanlarını bireysel emeklilik sistemine dâhil etmesini zorunlu tutar. Çalışanlar dilerse sistemden çıkış yapma hakkına sahiptir.

Yatırılan anapara güvence altında olmak koşuluyla sigorta şirketleri, yerel ya da yabancı hisse senedi, repo, hazine bonosu, devlet tahvili, mevduat gibi değişik para ve sermaye piyasası araçlarına yatırım yaparak, elde edilen kazançtan fon kârı dağıtır.

Katkı payı ödemelerini artırmak zorunlu olmamakla birlikte, dilediğin zaman katkı payını arttırabilir ya da azaltılabilir.

Devlet katkısı, işveren grup emeklilik planına dâhil olan katılımcılar hariç devletin tüm bireysel emeklilik katılımcılarına belirli bir oranda yapacağı destek ödemesidir. Ödeme, devlet tarafından direkt olarak katılımcıların bireysel emeklilik hesaplarına yapılır. Devlet katkısı, sözleşme sayısına bağlı olarak değil, katılımcı bazında ödenir. Dolayısıyla katılımcı birden fazla bireysel emeklilik sözleşmesine sahip olsa da kendisine ödenecek olan devlet katkısı, tüm sözleşmeler için toplamda yıllık brüt asgari ücretin %30’unu geçmeyecek şekilde yapılan ödeme tutarına bağlı olarak oransal biçimde sözleşmelere dağıtılır.

Bireysel Emeklilik sözleşmeleri için devlet katkısı tutarının üst limiti 2023 yılı için 36.028,80 olarak belirlenmiştir. BES sözleşmen için 2023 yılı boyunca toplam 120.096,00 TL katkı payı ödersen, 36.028,80 TL'lik devlet katkısı tutarının tamamı bireysel emeklilik hesabına yatırılacaktır.

Sisteme işvereni tarafından otomatik olarak dâhil edilmemiş ve 18 yaşını doldurmuş tüm Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları devlet katkısından yararlanma hakkına sahiptir.

Bireysel Emeklilik Sistemi’nde fon dağılımı değişikliği, emeklilik planı değişikliği, ödemeye ara verme ve katkı payı değişikliği ve sistemden ayrılma; cayma hakkı gibi temel hakların vardır.

Bireysel Emeklilik sisteminde yatırılan para fonlarda değerlendirildiğinden ve bu fonların ne kadar getiri sağlayacağının net olarak bilinememesinden kaynaklı olarak hesaplama konusunda net veriler alınamamaktadır.

Bireysel emeklilik sisteminin en büyük kazançlarından biri olan %30’luk devlet katkısı ise hesaplama yaparken unutulmamalıdır. BES hesaplamada önemli etkenler; çıkışta alınacak birikim tutarı, BES maaş tutarı, devlet katkısı gibi verilerdir.

Bireysel emekliliğini, e-devlet şifresi ile e-Devlet’e giriş yaptıktan sonra arama çubuğuna “Bireysel Emeklilik ve Otomatik Katılım Sistemlerinde Devlet Katkısı Sorgulama” yazarak, sorgulanabilir.

Ödenen katkı payları, şirket hesaplarına intikalini takip eden en geç ikinci iş gününde katılımcı veya varsa destekleyici kuruluş tarafından belirlenen fonlar için gerekli talimatlar verilerek yatırıma yönlendirilir.

Ödenen katkı paylarının değerlendirildiği yatırım araçları, tercih ettiğin emeklilik şirketine göre değişiklik gösterir. Yatırımlarını değerlendirebileceğin fon türlerinden bazıları şunlar: Hisse senedi fonu, borçlanma araçları fonu, para ve sermaye piyasası araçları, katkı fonu, altın ve döviz gibi kıymetli maden fonları ve gayrimenkule dayalı varlık fonları.

Bireysel Emeklilik Yatırım Fonu, sadece bireysel emeklilik sözleşmeleri için ödenen katkı paylarının yatırıma yönlendirildiği bir yatırım fonu çeşididir. Bu fonlar, profesyonel portföy yönetim şirketleri tarafından yönetilir ve devlet tarafından sürekli olarak denetlenir.

BES’te birikim üzerinden yapılan kesintiler giriş aidatı, yönetim gider kesintisi ve fon toplam gider kesintisidir. Kesinti tutarları emeklilik planın ve fon türlerin özelinde değişiklik gösterir. Giriş aidatı ve yönetim gider kesintisi ilk 5 yıl içinde alınmaktadır. Sözleşmenin 6. yılından itibaren sonlanıncaya kadar fon toplam gider kesintisi her yıl ayrıca hesaplanır. Sözleşmeden cayma durumunda ise devlet katkısı kesintisi hesaplanır.

Mevcut emeklilik sözleşmeni en az iki yıl aynı şirkette kaldıktan sonra farklı bir şirkete aktarabilirsin. Eğer sözleşmeni daha önce başka bir şirkete aktarmışsan, en az bir yıl ilgili şirkette kaldıktan sonra emeklilik şirketini tekrar değiştirebilirsin. Aktarım, birikimin ve hak ettiğin devlet katkısı tutarının tamamını karşılayacak şekilde gerçekleşir.

Bireysel Emeklilik Sistemi’ne giriş tarihinden itibaren en az on yıl sistemde bulunmak koşuluyla ve 56 yaşını tamamladıktan sonra emekliliğe hak kazanılır. Birden fazla emeklilik sözleşmesi bulunması halinde, tüm sözleşmelerden emekliliğe hak kazanılması için en az birinden bu hakkın kazanılması yeterlidir.

Bireysel emeklilik sistemine gönüllü ya da zorunlu olarak dâhil olduğun fark etmeksizin, iki ay içinde cayma hakkı kullanılabilir. İkinci aydan sonra sözleşme iptal edilirse birtakım kesintiler hesaplanacaktır.

Bireysel emeklilik sistemine gönüllü ya da zorunlu olarak dâhil olduğun fark etmeksizin, iki ay içinde cayma hakkı kullanılabilir. İkinci aydan sonra sözleşme iptal edilirse birtakım kesintiler hesaplanacaktır.

Aynı şirketten ya da farklı şirketlerden birden fazla emeklilik sözleşmesi alma hakkı bulunmaktadır.

Bireysel emeklilik ödemelerine istendiği zaman ara verilebilir.

Emekli olmadan önce sistemden çıkılabilir. Emekli olmadan önce sistemden çıkış yapıldığı takdirde birikimin üzerinden birtakım kesintiler uygulanabilir. Sistemden çıkış yerine ödemeye ara vermek veya katkı paylarını azaltmak gibi avantajlı seçenekler mevcuttur.

Emeklilik yaşı, Bireysel Emeklilik Sistemi’ne giriş tarihinden itibaren on yıl boyunca sistemde bulunmak şartıyla 56’dır.